Elektriciteitsnet overvol, grootverbruikers zijn de dupe

Het elektriciteitsgebruik neemt steeds meer toe, onder meer door de snelle opkomst van warmtepompen en laadpalen. Ook stappen huishoudens en bedrijven over van gas op elektriciteit. Dat vraagt steeds meer capaciteit van het elektriciteitsnet.

"Die groei gaat nu zo hard, dat hoofdtransporteur TenneT een knelpunt ziet in het elektriciteitsnet", vertelt Maarten Bijl van netbeheerder Stedin. "Dus moeten we de groei gaan remmen."

Het elektriciteitsnet heeft verschillende snelheden en kun je vergelijken met een wegennet. De snelwegen (hoogspanning) brengen je op hoge snelheid door het hele land, via provinciale wegen (middenspanning) kom je vervolgens dieper in de regio terecht. De snelheid moet op dat traject omlaag. Een transformatorhuisje in een wijk vertaalt vervolgens deze stroom naar een lagere spanning, zodat er 230 volt uit je stopcontact komt.

TenneT beheert dat het allereerste stuk, dus die 'snelwegen', en zegt dat het hoogspanningsnet in een groot deel van de provincie Zuid-Holland nu zijn maximale capaciteit heeft bereikt. Dit geldt ook voor twee elektriciteitsstations van Stedin in Dordrecht.

Voorlopig blijft in onze regio alleen de Maasvlakte en de omgeving rondom Alblasserdam buiten schot, maar ook daar is de ruimte op het elektriciteitsnet beperkt.

De oplossing? "Er moeten heel veel elektriciteitskabels bij. Zowel op die hoofdsnelwegen als de provinciale wegen en in de wijken", zegt Bijl. Een proces van jaren, waar momenteel bijvoorbeeld in de Drechtsteden in de wijken al wel aan wordt gewerkt door zo'n a
chthonderd extra transformatorhuisjes te plaatsen. Maar om extra capaciteit in het hoogspanningsnet bij te bouwen is veel meer tijd nodig. Naar verwachting is dat pas tussen 2032 en 2035 geregeld.

De netbeheerders zijn voor de lange termijn al wel bezig om de capaciteit op het net structureel te vergroten. Zo werkt TenneT in de regio momenteel onder meer aan verzwaringen van hoogspanningsstations in Krimpen aan den IJssel en Bleiswijk en nieuwe hoogspanningsverbindingen tussen Zevenhuizen en Gouda.

Hierdoor komt er vanaf 2032 stapsgewijs extra ruimte op het hoogspanningsnet beschikbaar. Stedin verzwaart in de Drechtsteden elektriciteitsstation Merwedehaven, dat naar verwachting ook in 2032 klaar is. Ook wordt een nieuw station gebouwd in Klaaswaal dat over ongeveer vijf jaar klaar moet zijn.

Voorlopig is er een wachtlijst voor bedrijven die een nieuwe aansluiting zouden willen of hun bestaande aansluiting willen uitbreiden. TenneT en Stedin gaan onderzoeken of het elektriciteitsnet beter kan worden benut zodat het op drukke momenten meer wordt ontlast. Grootverbruikers kan bijvoorbeeld gevraagd worden om tegen een vergoeding hun vraag naar elektriciteit te verschuiven naar momenten waarop die vraag nu minder is.

"Door invoering van ‘spitsmijden’ kan er mogelijk extra ruimte worden gevonden voor nieuwe aanvragen", stelt TenneT. "Het net is namelijk niet op elk moment van de dag vol", zegt Bijl daarover. De uitkomsten van het onderzoek worden uiterlijk over een jaar bekend.

Huishoudens en kleine bedrijven merken hier als het goed is voorlopig niks van, zegt Bijl. Een nieuwe laadpaal of warmtepomp bij je thuis laten installeren kan dus nog gewoon.

"Maar juist om het zo te houden, moeten we ervoor zorgen dat grote bedrijven op een wachtlijst komen te staan. Het is een hard gelag, want als zij meer elektriciteit willen gebruiken door bijvoorbeeld een aardgasketel te vervangen voor een elektrische variant komt dat ook op een wachtlijst te staan. Dat geldt ook voor nieuwe bedrijven die zich hier willen vestigen. Het is dus een heel vervelende boodschap."

Consumenten kunnen overigens ook hun steentje bijdragen door minder op piekmomenten stroom te gebruiken en apparaten niet allemaal tegelijkertijd aan te zetten. "Zo kunnen we het stroomverbruik meer spreiden over de dag", legt Bijl uit.