Na moord of dodelijk ongeluk staat Niels nabestaanden bij in hun contact met media: 'Ik probeer hun verdriet te verwoorden'

Dordtenaar Niels Dekker (46) is sinds twee jaar actief voor Namens de Familie. Hij wil meteen het misverstand wegnemen dat hij cliënten alleen maar wil afschermen van lastige persmuskieten. “Geregeld geven familieleden zelf aan dat ze juist iets van zich willen laten horen, dat ze dat prettig vinden.”

Een recent voorbeeld is de brief die Toine Timmers schreef over het eerbetoon in de Kuip voor zijn overleden dochter Marlous en kleinkind Romy. Beiden werden op 28 september doodgeschoten door Fouad L. Timmers schreef: “De beelden van voor en tijdens de wedstrijd waren voor mij als vader en opa hartverscheurend. Bijna 50.000 supporters op de tribune, de oorverdovende minuut stilte, geëmotioneerde spelers met rouwbanden en in de twaalfde minuut 'You'll Never Walk Alone'. Kippenvel!”

De brief werd door Feyenoord naar buiten gebracht. Niels Dekker: “Toine gaf aan dat hij zo geraakt was door de supporters dat hij wel iets wilde zeggen. We hebben dit samen met Feyenoord besproken. We wezen Toine er ook op dat zijn volledige naam bekend zou worden door de ondertekening. Dat vond hij prima, maar hij heeft duidelijk gemaakt dat hij het hierbij wil laten, dus geen verdere interviews. Dat geven wij op onze beurt door aan de media.”

In de zaak van Fouad L. heeft Namens de Familie ook contact met de nabestaanden van het derde slachtoffer, de arts Jürgen Damen. Dekker: “Daar stond iemand op het punt een crowdfunding te starten, maar de familie gaf aan een dergelijk initiatief liever niet te willen. Ook daar spelen we dan een rol in.”

Families dringen er soms op aan om de achternaam van het slachtoffer niet naar buiten te brengen. Publicatie zou de achterblijvers direct herleidbaar maken. Dekker: “Als Namens de Familie pleiten we ook voor anonimiteit. Overledenen hebben dan misschien geen recht meer op privacy, hun geliefden hebben dat wel. Zij kunnen daar last van hebben, doordat ze er te pas en te onpas mee worden geconfronteerd. Of denk aan kwetsbare kinderen op het schoolplein of een leegstaande woning die voor inbrekers interessant is.”

In zijn rol als media-adviseur gaat hij voor de nabestaanden in gesprek met journalisten. “Mijn ervaring is dat zij daarvoor openstaan. Uiteindelijk lukt het wel een middenweg te vinden, door bijvoorbeeld alleen de voornaam te noemen.”

Niels weet waarover hij het heeft. Naast zijn werk voor Namens de Familie is hij zelf freelance rechtbankverslaggever. “Uiteraard houd ik die rollen strikt gescheiden, nog los van mijn geheimhoudingsplicht waarmee Namens de Familie werkt. Zo zal ik nooit schrijven over zaken waarin ik nabestaanden begeleid en adviseer. Maar door mijn achtergrond ken ik de spelregels en weet dat het soms ook dankbare en waardevolle verhalen zijn die je kunt schrijven en waar nabestaanden behoefte aan hebben. Maar niet iedere journalist heeft de tact om mensen te benaderen.”

In 2009 sprak Niels Dekker op een symposium over de moord op de 8-jarige Jesse Dingemans in het Brabantse Hoogerheide. “Daar bleek bij de familie best de behoefte om hun verhaal te vertellen, maar niemand durfde hen aan te spreken. Ik pleitte toen al voor een soort makelaar tussen de families en journalisten. Nabestaanden hebben natuurlijk contact met de politie, maar die heeft niet altijd een belang en tijd om lijntjes te leggen met de media.”

Namens de Familie is onderdeel van Slachtofferhulp Nederland en staat betrokkenen kosteloos bij. De organisatie is in 2019 opgericht door onder anderen Hans Faber en Roek Lips. Faber is de oom van de vermoorde Anne Faber en trad destijds als vertegenwoordiger van de familie naar buiten. Lips is de vader van de sinds 2011 vermiste Job en kent de hectiek als geen ander: plotseling ben je zelf ook nieuws.

Soms zijn familieleden zelf prima in staat hun verhaal te doen, soms neemt Namens de Familie dat over. Niels Dekker schoof aan bij het programma Jinek, om te praten over de zaak tegen Minh V. alias ‘Lucky’. De man schoot op 21 januari 2023 twee vrouwen neer in Zwijndrecht. Zijn ex-partner Anneke raakte zwaar gewond, haar moeder Michel kwam om het leven.

Dekker: “Ik zat bij de familie aan de keukentafel. Minh V. was toen nog voortvluchtig en ik zag die angst in hun ogen, de woede en het verdriet. Tegelijkertijd gaven ze aan behoefte te hebben aan een eerbetoon aan Michel. Er lagen stapels aanvragen vanuit de media. Uiteindelijk is gekozen voor Jinek op de avond van de uitzending van Opsporing Verzocht en een mooi gesprek met de kleindochter van Michel in AD de Dordtenaar.”

De druk vanuit de media kan groot zijn, zoals bij de zaak Fouad L. “Dat was zo heftig, mensen waren volledig van de kaart. Het laatste dat je wilt is dat er journalisten voor de deur staan. Dan is het weer een voordeel dat ik de mediawereld goed ken: ik snap dat er heel veel vragen blijven komen. Dus dan adviseer ik: we moeten wel met een verklaring komen, een statement en dat heb ik toen gedaan. En dat gaat altijd in nauw overleg met de families.”

Het bestaan van Namens de Familie is illustratief voor de grotere rol die slachtoffers en nabestaanden hebben gekregen in het strafproces. Zij mogen onder meer gebruikmaken van het spreekrecht en uitgebreid hun verhaal doen in de rechtszaal. Daarbij worden zij meestal begeleid door een advocaat en Slachtofferhulp.

Namens de Familie helpt soms om foto’s uit te zoeken die in de media van de overledene kunnen verschijnen. Ook worden tips gegeven over accounts op sociale media van een slachtoffer. Zelfs kan worden aangeraden het te verwijderen. Zeer persoonlijke adviezen dus. “Ik bouw een vertrouwensband op met de familieleden. Dat kan ver gaan hoor. Soms ben ik ook bij de uitvaarten aanwezig als er mediabelangstelling is.”

Niels Dekker spreekt van dankbaar werk. “Je krijgt zoveel warmte en liefde terug. Het is natuurlijk hun verdriet, maar ik probeer het zo goed mogelijk te verwoorden. Toine Timmers had me op het Journaal gezien en zei: ‘Je hebt exact gezegd wat ik voel.’ Ik doe het niet voor mijzelf, je probeert die mensen te helpen zodat ze de regie weer terugkrijgen over hun eigen leven.